Partnervrijstelling en de samenlevende partner

Het begrip partnerschap is in de fiscaliteit -net zoals in het echte leven- veelzijdig, ruim en complex. Als wij in onze praktijk klanten begeleiden met het opstellen van een testament dan gaat er bijzondere aandacht naar de partner. Niemand wilt immers dat zijn partner onverzorgd achterblijft. Voor gehuwde partners is dat ook niet zo’n probleem, de langstlevende partner is dan immers ook zonder testament de erfgenaam. Als partner heeft zij ten aanzien van de verschuldigde Erfbelasting ook recht op de partnervrijstelling. Die partnervrijstelling bedraagt in € 643.194.

Meerdere soorten partnerschap

In de huidige tijd kennen we naast het huwelijk ook andere populaire vormen zoals het geregistreerd partnerschap en het samenlevingscontract. En natuurlijk is daar de situatie dat mensen wel samenwonen en elkaars partner zijn, maar dit op geen enkele wijze hebben vastgelegd. Feitelijk is de situatie voor ieder gelijk, maar bij overlijden kan het wel degelijk verschil maken. Niet elke partner heeft automatisch recht op de partnervrijstelling. Daar waar de gehuwde persoon en de geregistreerde partner er automatisch recht op hebben, is dat voor de samenwonende partner met of zonder samenlevingscontract niet zomaar een zekerheid.

Praktijkcasus

Een cliënt legde onlangs bij ons de wens neer om zijn testament te herzien. Duidelijk uitgangspunt was dat de partner waarmee sinds kort werd samengewoond bij overlijden verzorgd diende achter te blijven. Er waren geen gedeelde bezittingen ze stonden ook nog niet op hetzelfde adres ingeschreven. In hoeverre is er hier sprake van partnerschap voor de Erfbelasting?

De niet-gehuwde (of niet geregistreerde) partner kwalificeert voor de Erfbelasting als partner indien voldaan wordt aan de volgende voorwaarden:

  • Er is een notarieel samenlevingscontract met daarin tenminste een wederzijdse zorgverplichting;
  • Er wordt samengewoond;
  • Beiden zijn meerderjarig;
  • Men staat allebei op hetzelfde adres ingeschreven in de basisadministratie persoonsgegevens van de gemeente;
  • Er is geen sprake van bloedverwantschap in de rechte lijn (ouder/kind).

De partner die voldoet aan deze voorwaarden heeft bij overlijden recht op de partnervrijstelling van € 643.194.
Belangrijk is dus in ieder geval dat er een notarieel samenlevingscontract is (met een wederzijdse zorgverplichting!) en dat beiden op hetzelfde adres staan ingeschreven.

Geen samenlevingscontract, wel voldoen aan de voorwaarden

Ook in de situatie dat er geen notarieel samenlevingscontract is, kan er wel sprake zijn van partnerschap (en dus hoge vrijstelling) indien beide tenminste 5 jaar op hetzelfde adres staan ingeschreven.

In alle situaties geldt in ieder geval van dat de partners staan ingeschreven op hetzelfde woonadres.

De praktijkcasus beoordeeld

Omdat de partner niet op hetzelfde adres stond ingeschreven is er geen sprake van partnerschap voor de Erfbelasting. De hoge vrijstelling geld dan dus niet. Dat betekent dat over al hetgeen de vriendin zou verkrijgen, Erfbelasting is verschuldigd. En daarvoor geldt het hoogste tarief van 30%! Duidelijk een niet gewenste situatie.

Om wel voor de partnervrijstelling in aanmerking te kunnen komen zijn er hier dan ook twee mogelijkheden.

  1. Alsnog een samenlevingscontract afsluiten met wederzijdse zorgplicht. Dit moet via de notaris en kan op zeer korte termijn geregeld zijn. Het samenlevingscontract heeft niet tot gevolg dat er gemeenschappelijke bezittingen ontstaan. Vanaf het moment dat het samenlevingscontract door de notaris is gepasseerd, is er sprake van partnerschap en geldt de partnervrijstelling.  Gezamenlijk inschrijven op hetzelfde adres blijft wel een vereiste.
  2. Geen samenlevingscontract afsluiten, wel samen op het woonadres ingeschreven staan. Kiest men ervoor om geen samenlevingscontract op te stellen dan kwalificeert voldoet men pas na verloop van 5 jaren (vanaf datum gezamenlijke inschrijving woonadres) als partner. Nadeel is dus dat in de eerste vijf jaren geen sprake is van partnerschap en dus niet de partnervrijstelling geldt.

Pas als het recht op de partnervrijstelling is veiliggesteld, kan de invulling van het verzorgd achterlaten echt beginnen.

Het advies

Gelet op het belang van de vrijstelling adviseren wij in deze situatie het opstellen van een notarieel samenlevingscontract zodat bij overlijden de langstlevende partner in ieder geval recht heeft op de partnervrijstelling. Daarmee is de grootste winst geboekt en kan met verder met de invulling van de wens om de partner verzorgd achter te laten. Met de geruststelling dat de belastingdienst over de eerste € 643.194 buitenspel staat is dat prettig invullen.

Heb jij ook vragen over de Erfbelasting of advies nodig bij het opstellen van een testament? Aan de hand van je wensen en je situatie Company in Control today helpt je graag verder.

Jeroen Goedbloed, 13 maart 2018